Tóm tắt lý thuyết 1. Vật màu trắng, vật màu đỏ, vật màu xanh và vật màu đen dưới ánh sáng trắng Dưới ánh sáng màu trắng, Vật có màu nào thì có ánh sáng màu đó truyền vào mắt ta, (trừ vật màu đen). Ta gọi là màu của vật. Vật màu trắng có khả năng tán xạ tất cả các ánh sáng màu. 2. Khả năng tán xạ ánh sáng màu của các vật Vật màu nào thì tán xạ mạnh ánh sáng màu đó, nhưng tán xạ kém ánh sáng các màu khác. Vật màu trắng tán xạ tốt tất cả các ánh sáng màu. Vật màu đen không có khả năng tán xạ bất kì ánh sáng màu nào. C3: Hãy rút ra các nhận xét và kết luận khi chiếu ánh sáng xanh lục vào các vật màu đỏ, màu xanh lục, màu đen và màu trắng. Dưới ánh sáng màu lục vật màu đỏ có màu đen. Vậy vật màu đỏ tán xạ kém khi gặp ánh sáng màu lục. Dưới ánh sáng màu lục vật có màu lục vẫn có màu lục. Vậy vật màu lục tán xạ tốt khi gặp ánh sáng màu lục. Dưới ánh sáng màu lục vật có màu đen vẫn có màu đen. Vậy vật màu đen không tán xạ ánh sáng màu lục. Dưới ánh sáng lục vật màu trắng có màu lục. Vậy màu trắng tán xạ tốt ánh sáng màu lục. Bài tập minh họa Bài 1. Hãy giải thích tại sao nước biển đựng trong một cái cốc thì không có màu xanh mà biển lại có màu xanh? Hướng dẫn giải: Pha một ít nước mực xanh loãng rồi đổ vào hai cốc thủy tinh như nhau, đáy trong suốt; một cốc đổ rất vơi, một cốc đổ khá đầy. Đặt hai cốc trên một tờ giấy trắng. Nếu nhìn theo phương ngang thành cốc thì thấy nước trong hai cốc xanh như nhau. Nếu nhìn theo phương thẳng đứng thì ta sẽ thấy nước ở trong chiếc cốc đầy sẽ xanh hơn nước ở trong chiếc cốc vơi (hình 55.1) Ta giải thích hiện tượng này như sau. Mỗi lớp nước màu coi như một tấm lọc màu. Ánh sáng truyền qua lớp nước màu càng dày thì coi như truyền qua tấm lọc màu càng dày, nên màu của nó càng thẫm. Nếu nhìn theo phương ngang thì lớp nước màu mà ánh sáng truyền qua trong hai cốc là như nhau và ta thấy nước trong hai cốc xanh như nhau. Nếu nhìn theo phương thẳng đứng thì ánh sáng truyền từ trên xuống, gặp tờ giấy trắng, bị tán xạ trở lại, qua lớp nước rồi vào mắt coi như truyền qua một lớp nước màu có bề dày bằng hai lần bề dày lớp nước trong cốc. Do đó, ở cốc đầy nước thì ánh sáng phải truyền qua một lớp nước rất dày, nên màu của nó thẫm. Ở cốc nước vơi thì ánh sáng truyền qua lớp nước mỏng hơn nhiều, nên màu của nó nhạt. Mỗi lớp nước biển vừa có khả năng tán xạ rất yếu ánh sáng xanh vừa đóng vai trò của một tấm lọc màu xanh rất nhạt. Lớp nước biển đựng trong một cái cốc không đủ để làm cho chùm ánh sáng truyền qua nó có màu xanh, coi như không màu. Tuy nhiên, khi truyền qua một lớp nước biển dày hàng kilômet rồi trở lại thì ánh sáng sẽ có màu xanh thẫm. Hiện tượng này tương tự như hiện tượng ánh sáng truyền qua lớp nước màu mỏng hay dày đựng trong hai cốc trên. Bài 2 Hỡi cô tát nước bên đàng Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi? (Ca dao) a. Lúc nào thì ánh trăng màu vàng (vào chập tối hay vào đêm khuya)? b. Tại sao trong nước lại có ánh trăng? Hướng dẫn giải: a. Lúc chập tối thì ánh trăng có màu vàng. b. Người con gái trong câu ca dao tranh thủ lúc trời mát về chiều tối để tát nước. Người con trai đứng trên bờ nhìn thấy ánh trăng phản xạ trên mặt nước trong gầu nước của cô gái, nên mới có cảm xúc để làm câu thơ nói trên.
