Tóm tắt lý thuyết 1. Vai trò của điện năng trong đời sống và sản xuất Điện năng có vai trò quan trọng trọng: Sản xuất: điện năng là nguồn năng lượng cho các máy, thiết bị,... góp phần tự động hóa, tăng năng suất lao động, giảm nhẹ sức lao động cho con người. Đời sống: năng lượng điện sử dụng để vận hành các đồ dùng, thiết bị điện giúp cuộc sống con người đầy đủ tiện nghi, văn minh, hiện đại hơn. 2. Nhiệt điện Trong nhà máy nhiệt điện, năng lượng của nhiên liệu bị đốt cháy được chuyển hóa thành điện năng. Nhiệt năng của than, khí đốt đun nóng nước để biến thành hơi nước. Hơi nước làm quay tua bin hơi. Tua bin hơi quay máy phát điện tạo ra điện năng. 3. Thủy điện Trong nhà máy Thủy điện, thế năng của nước trong hồ chứa đã được chuyển hóa thành động năng, rồi thành điện năng Năng lượng của dòng nước làm quay tua bin nước. Tua bin nước làm quay mát phát điện tạo ra điện năng. 4. Cách nhận biết các loại máy phát điện Căn cứ vào dạng năng lượng ban đầu chuyển hóa thành điện năng: Nhiệt điện: năng lượng của nhiên liệu bị đốt cháy biến đổi thành điện năng. Thủy điện: thế năng của nước trong hồ chứa biến đổi thành điện năng. Bài tập minh họa Bài 1. Trong nhà máy nhiệt điện và nhà máy thủy điện có hai bộ phận chính để thực hiện việc biến đổi một dạng năng lượng khác thành điện năng. Hãy chỉ ra hai bộ phận đó và cho biết năng lượng nào đã được biến đổi thành điện năng qua hai bộ phận này ? Hướng dẫn giải: Nhà máy nhiệt điện và thủy điện đều có máy phát điện và cánh tuabin, trong đó cơ năng được biến đổi thành nhiệt năng. Bài 2. Hãy chỉ ra một máy phát điện chạy bằng năng lượng của chất đốt mà em thường thấy hằng ngày và chỉ ra quá trình biến đổi năng lượng xảy ra như thế nào trong máy đó. Hướng dẫn giải: Máy phát điện trên ôtô, xe gắn máy. Trong xilanh: Xăng bị đốt cháy, hóa năng biến thành nhiệt năng. Hơi bị đốt nóng dãn nở đẩy pittông chuyển động, nhiệt năng thành cơ năng. Pittông truyền cơ năng cho rôto của máy phát điện. Cuối cùng trong máy phát điện của xe, cơ năng thành điện năng.
